मराठी ही अतिशय हळवी भाषा आहे असं मला नेहमी वाटतं (शिव्या जरी लक्षात घेतल्या तरी). माझ्या आणि कितीतरी हळव्या मराठमोळ्या मनांच्या व्यथा तिने आजवर व्यक्त करण्यास हातभार लावला आहे.
पहीला शब्द मी बोललेला "आदा" (आई) हा होता असं आई म्हणायची...मला हिन्दीतल्या मा, ईंग्रजीतल्या मम्मी..तमिळमधल्या अम्मा..पेक्षा आई हा शब्दच अधिक श्रवणीय वाटतो.आई नंतर बाबा..मामा, आजोबा,आजी..मावशी, काका आणि नंतर व्यवहारीक शब्दं अशी माझी मराठीतील वाटचाल सुरु झाली.
भाषा म्हंटलं की समाजातील प्रत्येक थरातील व्यक्तीचा तिच्यावर प्रभाव पडत असतो.भंडार्यात एका वेगळ्याच प्रकारे मराठी बोलली जाते त्यात हिन्दी तील काही शब्दही वापरले जातात.मी जास्तं काही सांगायला नकोच याबद्दल.पु.लं नी आधिच लिहुन ठेवलेलं आहे.लहानपणी भंडारा, नागपूर ला असल्यामुळे विदर्भातील मराठी भाषाच कानावर पडली.बरेचशे शब्द अजुनही ऐकले की त्याच लहानपणीच्या दिवसांची आठ्वण होते.ही वर्हाडी भाषा बोलण्यात मात्र एक वेगळीच मजा आहे.मी नागपुरला गेले की हमखास "का गं?" च्या ऐवजी " काऊन गं?", " कुठे जातोयस?" च्या ऐवजी"कुठे जाऊन राहीला?" असंच बोलते.वर्हाडी शब्दांची एक स्वतंत्र डिक्शनरी असावी असं मला वाटतं.नाहीतर हे शब्द असेच लोप पावतील..
माझी आई विदर्भातली आणि बाबा मराठ्वाड्याचे असल्याने दोघांचीही बोलीभाषा वेगळी होती.खुप गोड आहे मराठ्वाडी मराठी.मराठ्वाड्यातील काही शब्द मला फ़ार आवडतात. उदा. माय, लेकरु,...आई एखाद्या वेळेला रागावली की बाबा लगेच म्हणत "जाऊ दे लेकरु आहे"..त्यांची माझ्यावरची माया लेकरु या शब्दात एकवटली आहे असे मला वाटे.अजुनही ते कुठे गेली होतीस? असं नं विचारता कुठे गेली होती माय? असं विचारतात. बाबांकडले कुठ्लेही नातेवाईक माय या संबोधनाशिवाय मुलीबाळींना कधीच बोलवत नसावेत.आणि ह्या भाषेचा सगळा गोडवा अश्या शब्दातच आहे...
खान्देशातील मराठीचा आणि माझा फ़ारसा संबंध आला नाही...पुण्याला आल्यावर मात्र थोडीशी सावरुन मराठी बोलायला शिकले..आईशप्पथ!! ;) नाहीतर आम्हा वर्हाडी मानसाले मले तुले ची सवय;)
लहानपणापासुन माझ्या मित्रमैत्रिण मंडळात मराठी भाषिकांचा फ़ार कमी वावर होता.माझ्या बहीणिच्या मित्रमंडळात सगळे जोशी, देशपांडॆ, कुलकर्णी, पाटील असे लोक आणि माझ्या सगळ्या मैत्रिणि म्हणजे खान, पुरी, फ़्रांसिस वगैरे नावाच्या त्यामुळे मराठी भाषिक मित्रमंडळाला मी मुकले असं मला वाटायचं...
कहर म्हणजे पुण्यात शिकायला असतांनाही माझा एकही मित्र किंवा मैत्रिण मराठी नव्हते...तिथे असतांना अस्सल मराठी जेवणाच्या ऐवजी माझ्या दक्षिण भारतातील मित्रांच्या कृपेने मी भरपुर रसम भात चोपला आहे...:) माझी ही हळहळ जाणुनच कदाचित देवाने मला कामानिमित्त मुंबईला(ठाण्याला) पाठ्वले जिथे माझ्या मित्रमैत्रिण मंडळात मराठमोळ्या लोकांची भर व्हायला लागली...आणि मी एकदाचा निश्वास सोडला... दीड वर्षांच्या माझ्या ठाण्यातील वास्तव्यात मला खुप मराठी पुस्तके वाचता आली...मराठी नाटके, गाण्यांच्या महफ़िली अनुभवायची संधी मिळाली...
मुंबईत वावरतांना आणि तिथली टपोरी भाषा वापरतांना मराठीच्या मोठेपणाची दाद द्यावी शी वाटली..इतक्या वर्षापासुन, हजारो बोलीभाषांचा प्रभाव पडुन सुध्दा आपली माय मराठी तितकीच हळवी...तितकीच उदात्त वाटते...ह्यालाच भाषेचं सामर्थ्य म्हंटले असावे नाही का?
आणि म्हणुनच आपण मराठीला माय मराठी म्हणत असु...
पहीला शब्द मी बोललेला "आदा" (आई) हा होता असं आई म्हणायची...मला हिन्दीतल्या मा, ईंग्रजीतल्या मम्मी..तमिळमधल्या अम्मा..पेक्षा आई हा शब्दच अधिक श्रवणीय वाटतो.आई नंतर बाबा..मामा, आजोबा,आजी..मावशी, काका आणि नंतर व्यवहारीक शब्दं अशी माझी मराठीतील वाटचाल सुरु झाली.
भाषा म्हंटलं की समाजातील प्रत्येक थरातील व्यक्तीचा तिच्यावर प्रभाव पडत असतो.भंडार्यात एका वेगळ्याच प्रकारे मराठी बोलली जाते त्यात हिन्दी तील काही शब्दही वापरले जातात.मी जास्तं काही सांगायला नकोच याबद्दल.पु.लं नी आधिच लिहुन ठेवलेलं आहे.लहानपणी भंडारा, नागपूर ला असल्यामुळे विदर्भातील मराठी भाषाच कानावर पडली.बरेचशे शब्द अजुनही ऐकले की त्याच लहानपणीच्या दिवसांची आठ्वण होते.ही वर्हाडी भाषा बोलण्यात मात्र एक वेगळीच मजा आहे.मी नागपुरला गेले की हमखास "का गं?" च्या ऐवजी " काऊन गं?", " कुठे जातोयस?" च्या ऐवजी"कुठे जाऊन राहीला?" असंच बोलते.वर्हाडी शब्दांची एक स्वतंत्र डिक्शनरी असावी असं मला वाटतं.नाहीतर हे शब्द असेच लोप पावतील..
माझी आई विदर्भातली आणि बाबा मराठ्वाड्याचे असल्याने दोघांचीही बोलीभाषा वेगळी होती.खुप गोड आहे मराठ्वाडी मराठी.मराठ्वाड्यातील काही शब्द मला फ़ार आवडतात. उदा. माय, लेकरु,...आई एखाद्या वेळेला रागावली की बाबा लगेच म्हणत "जाऊ दे लेकरु आहे"..त्यांची माझ्यावरची माया लेकरु या शब्दात एकवटली आहे असे मला वाटे.अजुनही ते कुठे गेली होतीस? असं नं विचारता कुठे गेली होती माय? असं विचारतात. बाबांकडले कुठ्लेही नातेवाईक माय या संबोधनाशिवाय मुलीबाळींना कधीच बोलवत नसावेत.आणि ह्या भाषेचा सगळा गोडवा अश्या शब्दातच आहे...
खान्देशातील मराठीचा आणि माझा फ़ारसा संबंध आला नाही...पुण्याला आल्यावर मात्र थोडीशी सावरुन मराठी बोलायला शिकले..आईशप्पथ!! ;) नाहीतर आम्हा वर्हाडी मानसाले मले तुले ची सवय;)
लहानपणापासुन माझ्या मित्रमैत्रिण मंडळात मराठी भाषिकांचा फ़ार कमी वावर होता.माझ्या बहीणिच्या मित्रमंडळात सगळे जोशी, देशपांडॆ, कुलकर्णी, पाटील असे लोक आणि माझ्या सगळ्या मैत्रिणि म्हणजे खान, पुरी, फ़्रांसिस वगैरे नावाच्या त्यामुळे मराठी भाषिक मित्रमंडळाला मी मुकले असं मला वाटायचं...
कहर म्हणजे पुण्यात शिकायला असतांनाही माझा एकही मित्र किंवा मैत्रिण मराठी नव्हते...तिथे असतांना अस्सल मराठी जेवणाच्या ऐवजी माझ्या दक्षिण भारतातील मित्रांच्या कृपेने मी भरपुर रसम भात चोपला आहे...:) माझी ही हळहळ जाणुनच कदाचित देवाने मला कामानिमित्त मुंबईला(ठाण्याला) पाठ्वले जिथे माझ्या मित्रमैत्रिण मंडळात मराठमोळ्या लोकांची भर व्हायला लागली...आणि मी एकदाचा निश्वास सोडला... दीड वर्षांच्या माझ्या ठाण्यातील वास्तव्यात मला खुप मराठी पुस्तके वाचता आली...मराठी नाटके, गाण्यांच्या महफ़िली अनुभवायची संधी मिळाली...
मुंबईत वावरतांना आणि तिथली टपोरी भाषा वापरतांना मराठीच्या मोठेपणाची दाद द्यावी शी वाटली..इतक्या वर्षापासुन, हजारो बोलीभाषांचा प्रभाव पडुन सुध्दा आपली माय मराठी तितकीच हळवी...तितकीच उदात्त वाटते...ह्यालाच भाषेचं सामर्थ्य म्हंटले असावे नाही का?
आणि म्हणुनच आपण मराठीला माय मराठी म्हणत असु...
Comments
Post a Comment